مواردی که غیبت آزاد است !

---

گرچه غیبت از گناهان کبیره به شمار مى‏آید و در   قرآن کریم و روایات به شدت از آن نهى شده است اما مواردى هست که از این کلّیت استثناء شده و غیبت در آن گونه موارد حرام نیست و چون غیبت از گناهان کبیره و رفتاری بسیار زشت و نابهنجار محسوب مى‏شود باید موارد استثناء از اهمیت ویژه‏اى برخوردار باشد تا به لحاظ اهمیت بتواند در برابر مفسده غیبت مقابله کند و آن را تحت الشعاع قرار دهد.

از امام کاظم (علیه السلام) روایتى نقل شده است که حدود غیبت را روشن مى‏فرماید:

«مَن ذَکرَ رَجُلا مِن خَلفِهِ بما هُو فِیه مِمّا عُرفه الناس لَم یَغتَبه و مَن ذَکره مِن خَلفِهِ بما هو فیه مِما لا یَعرفهُ الناس اَغتابهِ، و مَن ذَکره بِما لَیس فیه فَقد بُهته» (جامع السعادات، ج 2، ص 304.(

کسى که دیگرى را در غیابش به عیبى که مردم از آن باخبرند یاد کند، غیبت او را نکرده است و کسى که دیگرى را در غیابش به عیبى یاد کند که مردم از آن بى‏خبرند، غیبت او را کرده است و کسى که او را به عیبى که در او نیست یاد کند به او بهتان زده است.

موارد جواز غیبت‏

1-   دادخواهی

لا یحب الله الجهر بالسوء من القول الا من ظلم و کان الله سمیعا علیما (148/ نساء(
ادامه مطلب

نگهداری عمل

---

موضوع بحث ما این است که خوب  عدّه‌‌ای قرآن خواندند، روزه گرفتند، افطاری دادند، احیاء گرفتند، انفاق کردند، امّا مهم‌تر از عمل، حفظ عمل است. موضوع بحث این است. خیلی‌ها جان می‌کنند، اما بدعاقبت می‌شوند .

در شهرما یک مثلی است می‌گویند: گاو نه من شیرده! پس سمنانی‌ها هم می‌گویند. خیلی زحمت می‌کشد اما همه را آتش می‌زند. مهم‌تر از عمل حفظ عمل است. من پانزده آیه دیشب یادداشت کردم راجع به این قصه، که انقلابی بودن مهم نیست، انقلابی ماندن مهم است.

فرشبافی مهم نیست، حفظ فرش مهم است. چون یک قالی را نه ماه، ده ماه، یک سال، کمتر و بیش‌تر می‌بافند. اما این قالی را باید ده‌ها سال… زاییدن مهم نیست، نه ماهه آدم حامله می‌شود و می‌زاید. اما بچه‌داری تا آخر عمر …

ازدواج مهم نیست، همسرداری مهم است. یعنی همیشه حفظ چیز از خود چیز مهم‌تر است. حالا! موضوع بحث این است که کارهایمان را آتش نزنیم. موضوع: حفظ کار مهم‌تر از کار است. آقایان محصّل ایام امتحان، چند شبی زحمت می‌کشند و امتحان می‌دهند، حفظ می‌کنند و نمره و پایان‌نامه و نمی‌دانم… اما حالا حرف‌هایی را که یاد گرفتند در ذهنشان هم می‌ماند؟ حافظین قرآن در ذهنشان هم می‌ماند، یا می‌پرد؟ حفظش مهم است.

حالا این پانزده آیه‌ای را که نوشتم! یکی از آن‌ها این است که:

1-گروهی آمدند نزد یکی از پیغمبرها گفتند ما می‌خواهیم بجنگیم، یک فرمانده نظامی تعیین کن! پیغمبر گفت: شما شعار می‌دهید، اما عمل نمی‌کنید. قرآن می‌گوید مرتب گفتند: جنگ، جنگ، تا پیروزی! «فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ تَوَلَّوْا» (بقره/246) همینکه فرمان جنگ آمد، در رفتند. «وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالظَّالِمینَ» خدا ظالمان را می‌شناسد. یعنی اگر یک کسی حرفی بزند و عمل نکند، لقبش لقب ظالم است. «وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالظَّالِمینَ» شما شعار دادید و عمل نکردید، به خانمش قول می‌دهد و عمل نمی‌کند، در تجارت قول می‌دهد، فلان روز پول در بانک است، برو و بگیر، چکش برمی‌گردد. حالا!
ادامه مطلب

حیا با چهار ملاک

---

تقسیم حیا با چهار ملاک صورت مى ‏گیرد. ملاک اوّل، تقسیم بر اساس کاربرد حیاست که آیا در جاى خود به کار رفته یا نه. ملاک دوم، تقسیمِ حیا بر این اساس است که آیا پیش از عمل رُخ داده یا پس از عمل و ملاک سوم، تقسیم حیا بر اساس انواع ناظرهاست و ملاک چهارم بر این اساس است که موقعیت قبیح، آیا از سنخ «فعل» است یا «فکر».

* ملاک اوّل‏

حیا از این جهت که در چه مواردى به کار رفته و از چه چیزهایى حیا شده است، به دو قِسم تقسیم مى ‏شود: حیاى مثبت و حیاى منفى. حیا به عنوان یک قابلیت، وقتى در جاى خود به کار رود، «حیاى مثبت» نامیده مى‏ شود؛ امّا اگر در جایى به کار رود که موضع حیا نیست، «حیاى منفى» نامیده مى ‏شود. (1) از حیاى مثبت، به شرم و حیا تعبیر مى ‏شود و از حیاى منفى، به «کم‏ رویى».

رسول خدا مى‏فرماید: «الحَیاءُ عَلى‏ وَجهَینِ. فَمِنهُ ضَعفٌ و مِنهُ قُوَّةٌ و إسلامٌ و إیمانٌ». (2)

حیا بر دو قِسم است: یک قسم آن، ضعف و ناتوانى است و قِسم دیگر آن، توانایى و اسلام و ایمان است.
ادامه مطلب