چهل سخن از (حضرت علی بن موسی الرضا -علیه السلام-)

---

عمل صالح و دوستى آل محمد
عن الرّضا علیه السلام
لاتدعوا العمـل الصالـح و الاجتهاد فى العبادة اتکالا على حب آل محمد علیهم السلام و لا تدعوا حبّ آل محمـدعلیهم السلام لامرهـم اتّکـالاً علـى العبـادة فـانـّه لایقـبل احـدهـمـا دون الاخر
امام رضا علیه السلام فرمود
مبادا اعمال نیک را به اتکاى دوستى آل محمد علیهم السلام رها کنید
و مبادا دوستى آل محمد علیهم السلام را به اتکاى اعمال صالح از دست بدهید
زیرا هیچ کدام از ایـن دو , به تنهایى پذیرفته نمى شود
بحار الانوار,ج 78,ص 348
________________________________________
پنج صفت مهم
عن الرّضا علیه السلام
خمـسٌ مـن لـم تکـن فیه فلاتـرجـوه لشـىءٍ مـن الـدنیـا و الاخـرة من لم تعرف الوثاقه فى ارومته و الکرم فى طباعهوالرصانة فى خلقهوالنبل فى نفسهو المخافة لربّه
امام رضا علیه السلام فرمود
پنج صفت است که در هر کس نباشد امید چیزى از دنیا و آخرت به او نداشته باشید
ـ کسى که درنهادش اعتماد نبینى
ـ و کسى که در سرشتـش کرم نیابـى
ـ و کسـى که در آفرینشـش استـوارى نبینى
ـ و کسى که در نفسش نجابت نیابى
ـ و کسى که از خدایش ترسناک نباشد
تحف العقـول, ص 446 وبحارالانوار,ج 78,ص 339
________________________________________
نتیجه رضایت از خدا
عن الرّضا علیه السلام
مَن رَضى عن الله تعالى بالقَلیل مِن الرّزق رضَى الله منه بالقَلیل مِنَ العَمل
امام رضا علیه السلام فرمود
هر کـس به رزق و روزى کم از خدا راضى باشد، خداوند از عمل کم او راضى خواهد بود
بحـارالانـوار,ج 78,ص 357
________________________________________
برخورد مناسب با چهار گروه
عن الرّضا علیه السلام
اصحاب السلطان بـالحَذر وَ الصـّدّیق بـالتّـواضُع وَ العدوّ بـالتّحـــرُز وَ العامّة بالبشـر
امام رضا علیه السلام فرمود
با سلطان و زمامـدار با تـرس و احتیاط همراهى کن -
وبا دوست با تواضع و فرو تنی -
و با دشمـن بـا احتیـاط و اجتناب -
و بـا مـردم بـا روى خـوش -
بحارالانوار,ج78,ص 356
________________________________________
دیدار و اظهار دوستى با هم
عن الرّضا علیه السلام
تزاوَرُوا تحـابـوا و تصـافحُـوا و لا تحـاشمـوا
امام رضا علیه السلام فرمود
به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشیدو دست یکدیگر رابفشارید و به هم خشم نگیرید
بحارالانوار,ج78,ص 347
________________________________________
میانه روى و احسان
عن الرّضا علیه السلام
علیکم بالقَصد فى الْغِنى وَ الْفَقر وَ الْبرّ مِن القلیل و الکثیر -فان الله تبارک و تعالـى یعظم شقّة التـَّمرة حتـى یـَأتـى یـَوْم الْقیمة کجبل احـد -
امام رضا علیه السلام فرمود

بر شما باد به میانه روى در فقـر و ثروت -ونیکى کردن چه کم و چه زیاد -زیرا خـداوند متعال در روز قیامت یک نصفه خرما را چنان بزرگ نمایـد که ماننـد کـوه احد باشد -
بحارالانوار, ج 78,ص 346
________________________________________
بهترین اعمال بعد از واجبات
عن الرّضا علیه السلام
لیـس شـَىء مِـن اْلاعْمـالِ عنـد الله عزّوجلّ بعدَالفـرائض أفضل مِن إدْخـالِ السُّرور علَى المؤمن
امام رضا علیه السلام فرمود
بعد از انجام و اجبات، کارى بهتر از ایجاد خـوشحالى براى مومن، نزد خداوند بزرگ نیست
بحارالانوار, ج 78,ص 347
________________________________________
نتیجه خدمت به مؤمن
عن الرّضا علیه السلام
مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه یـَوم القیمة
امام رضا علیه السلام فرمود
هر کس اندوه و مشکلى را از مومنى بر طرف نماید خداوند در روز قیامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد
اصول کافى, ج 3, ص 268
________________________________________
حسن ظن به خدا
عن الرّضا علیه السلام
أحسـن الظّن بالله فانّ مَن حسـن ظنّه بالله کان عنـد ظنّه وَ مَن رَضى باْلقَلیل مِنَ الرّزق قُبلَ مِنه الیَسیر مِن العمل وَ مَن رَضى بالیَسیر مِن الحلال خفّت مؤونته و نعم اهلهوَ بصّره الله دار الدّنـیا وَ دَواءهـا وَ أخـرَجه منها سـالِماً إلى دارالسّلام
امام رضا علیه السلام فرمود
به خداوند خوشبین باش، زیرا هر که به خدا خوشبین باشد، خدا با گمان خـوش او همراه است و هر که به رزق و روزى اندک خشنود باشد، خـداوند به کردار اندک او خشنود باشد و هر که به اندک از روزى حلال خشنود باشـد، بارش سبک و خانـواده اش در نعمت باشد و خـداوند او را به دنیا و دوایـش بینا سازد و او را از دنیا به سلامت به دارالسلام بهشت می رساند
تحف العقول,ص 449
________________________________________
بدترین مردم
عن الرّضا علیه السلام
إنّ شـرّ النـّاس مـَن مَنع رفـدَه -
وَ أکل وحـدَه -
وَ جلـدَ عبـدَه -
امام رضا علیه السلام فرمود
به راستـى که بـدترین مردم کسى است ک یارىاش را (از مردم) باز دارد
و تنها بخورد -
و افراد تحت امرش را بزند -
تحف العقول,ص 448
________________________________________
حقیقت توکل
سئل الـرضـاعلیه السلام: عن حـد التـوکل؟ فقـال: أن لاتَخـافَ أحـدً إلاّالله
از امام رضا علیه السلام از حقیقت تـوکل سـوال شـد، فرمـود:
این که جز خدا از کسـى نترسى
تحف العقول,ص 445
________________________________________
سلاح پیامبران
عن الـرضـا علیه السلام انه کـان یقـول لاصحـابه: علیکم بسِلاح اْلانبیاء
فقیل: وَ ما سلاحُ اْلانبیاء؟ قال: الدعاء
حضـرت رضا علیه السلام همیشه به اصحاب خـود مـى فـرمود: بر شما باد اسلحه پیامبران پرسیدند : اسلحه پیـامبـران چیست؟
فـرمـود: دعا
اصـول کـافـى , ج 4,ص 214
________________________________________
صله رحم با کمترین چیز
عن الرّضا علیه السلام
صِلْ رحمک وَ لَـوْ بشَربَة مِن ماءٍ
وَ أفضَل مـا تُوصل بِه الـرّحـِم کفُّ الاذّى عنها
امام رضا علیه السلام فرمود
پیوند خـویشـاوندى را بر قرار کنید گر چه با جرعه آبى باشد -
وبهترین پیوند خـویشـاونـدى، خـود دارى از آزار خـویشـاونـدان است -
حف العقول,ص 445
________________________________________
ویژگیهاى دهگانه عاقل
عن الرّضا علیه السلام
لا یتـم عَقل إمـرء مُسلـم حتـّى تکونَ فیه عَشر خِصـال- اَلخیــرُ مِنـهُ مـأمــُول - وَ الشّر منهُ مأمـُون - یَستکثِر قلیلُ الخیر مِن غیره - وَ یَستقل کَثیرُ الخیر مـِن نفسه - لا یسام من طلب الحـوائج الیه - و لا یمل مـن طلب العلـم طول دهره - الفقرفى الله احبّ الیه مِن الغنى - و الذّل فى الله احب الیه مـن العز فى عدوه - و الخمـول اشهى الیه من الشهره - ثـم قال علیه السلام العاشرة و ما العاشرة؟ - قیل له: ما هى؟ - قال علیه السلام: لایرى احدا إلا قال: هو خیر منى و اتقى -
امام رضا علیه السلام فرمود
عقل شخص مسلمـان تمـام نیست, مگر ایـن که ده خصلت را دارا بـاشـد -
ـ از او امید خیر باشد
ـ از بدى او در امان باشند
ـ خیر اندک دیگرى را بسیار شمارد
ـ خیر بسیار خود را اندک شمارد
ـ هـر چه حـاجت از او خـواهنـد دلتنگ نشـود
ـ در عمر خود از دانش طلبى خسته نشود
ـ فقـر در راه خـدایـش از تـوانگـرى محبـوبتـر بـاشــد
ـ خـوارى در راه خـدایـش از عزت بـا دشمنـش محبـوبتـر بـاشــد
ـ گمنـامـى را از پـر نـامـى خـواهـانتـر بـاشـد
ـ سپس فـرمـود: دهمى چیست و چیست دهمى ؟ به او گفته شـد: چیست؟
فـرمـود: کسی را ننگـرد جز ایـن که بگـویـد او از مـن بهتـر و پـرهیز کـارتـــر است
تحف العقول، ص 443
________________________________________
دوستى با مردم
عن الرّضا علیه السلام
التّودُّد الىَ النّاس نصفُ العَقل
امام رضا علیه السلام فرمود
دوستى با مردم، نیمى از عقل و خرد ورزی است
تحف العقول، ص 443
________________________________________
پاکیزگی
عن الرّضا علیه السلام
مِن أخلاقِ الاَنبیاء التّنظُّف
امام رضا علیه السلام فرمود
از اخلاق پیـامبـران, نظافت و پـاکیزگــى است
تحف العقول, ص 442
________________________________________
نتیجه کار خوب وبد
عن الرّضا علیه السلام
الـمستتر بـالـْحسنه یـَعـدلُ سبعین حسنة -
وَ الْمذیع بالسّیئة مَخذُول - وَ المُستتر بالسّیئَة مغفوُر لَه -
امام رضا علیه السلام فرمود
پنهان کننده کار نیک (پاداشش) برابر هفتاد حسنه است -
و آشکار کننده کار بد سـر افکنـده است -
و پنهان کننـده کـار بـد آمـرزیـده است -
اصول کافى,ج 4,ص 160
________________________________________
سه ویژگى برجسته مومن
عن الرّضا علیه السلام
لایکـون الْمُـؤمـن مُـؤمنـاً حتـى تکـون فیه ثلاثُ خصـال
ـ سنّة من ربّهـ وسنّة من نبیّه ـ و سنّة من ولیّه فـَامّا السّنة مـِن رَبّه فکتمان سـرّه -
و امّـا السّنة من نبیّه فمـُداراة النّاس -
و امّـا السّنه مـن ولیّه فـاصّبـر فـى الْبـأسـاء و الضّـرّاء -
امام رضا علیه السلام فرمود
مـومـن ، مـومـن واقعى نیست، مگـر آن که سه خصلت در او بـاشــد -
سنتـى از پـروردگـارش و سنتـى از پیـامبـرش و سنتـى از امـامـش -
اما سنت پروردگارش، پـوشاندن راز خود است -
اما سنت پیغمبرش ، مدارا و نرم رفتارى با مردم است -
اما سنت امامـش، پس صبر کردن در زمان تنگدستـى و پریشان حالى است -
اصـول کـافـى, ج 3,ص 339 و تحف العقـــول, ص 442
________________________________________
خوشی وعیش دنیا
سئل الامام الرضا علیه السلام: عن عیش الدنیا؟
فقال: سعة المَنزل وَ کثرةُ المُحبّین
از حضـرت امـام رضا علیه السلام: دربـاره خـوشـى در دنیـا سـوال شـد،
فـرمـــــود وسعت منزل وزیادى دوستان
بحارالانوار, ج 76,ص 152
___________________________________
بخیل و حسود
عن الرّضا علیه السلام
لیـس لِبخیل راحَة - وَ لا لِحَسـُود لذّة - وَ لا لِملـوک وَفـاء - وَ لا لِکَذوب مُــروّة -
امام رضا علیه السلام فرمود
بخیل را آسایشى نیست -
و حسود راخوشى و لذتى نیست -
و پادشاهان را وفایى نیست -
و دروغگو را مروت و مردانگى نیست -
تحف العقول,ص 450