ویژگی یاران امام زمان

---

ویژگیهای یاوران امام زمان علیه السلام در قرآن 
حرکت بزرگ حضرت ولی عصرعلیه السلام بدون برخورداری از امدادهای ویژه الهی، هرگز به آرمانهای خود دست نخواهد یافت. توجه به وجود این تأییدات الهی، تأثیر شگرفی بر روان یاران امام بر جای خواهد گذاشت و یقین به آن امدادها، باعث می شود ذره ای در درستی آرمانها و مسیر خود تردید نکنند.
1. آیه 54 مائده 
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یحِبُّهُمْ وَ یحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرینَ یجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یؤْتیهِ مَنْ یشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ »؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید! هر کس از شما از آیین خود باز گردد [به خداوند زیانی نمی رساند و] خداوند به زودی جمعیتی را می آورد که آنها را دوست دارد و آنان نیز او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند. آنها در راه خدا جهاد می کنند و از سرزنش هیچ ملامت گری هراس ندارند. این فضل خداست که به هر کس بخواهد و شایسته ببیند، می دهد و [فضل] خداوند وسیع و خداوند داناست.»
امام علی علیه السلام در تفسیر این آیه می فرمایند: «هُمْ اَصْحَابُ الْقَائِمِ؛ ⁴ آنان یاوران امام قائم علیه السلام هستند.» همچنین امام صادق علیه السلام می فرمایند: «صاحب این امر، در پرتو این آیه [و در حمایت چنین یارانی آگاه و دلاور] محفوظ است. »⁵
آیه مبارکه فوق، ویژگی یاران را این گونه ترسیم می کند:
1. محبوب و دوستدار خداوند: «یحِبُّهُمْ وَ یحِبُّونَهُ »؛ «خداوند آنان را دوست دارد و آنان او را دوست دارند.»
2. دوستی با دوستان خدا: «أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنینَ »؛ «در برابر مؤمنان، متواضع و فروتن هستند.»
3. دشمنی با دشمنان خدا: «أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرینَ »؛ «در برابر کافران، سرسخت و نیرومند هستند.»
4. مجاهدت در راه خدا: «یجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ »؛ «در راه خدا جهاد می کنند. »
5. استواری و ثبات قدم: «لا یخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ »؛ «از سرزنش هیچ ملامت گری هراس ندارند.»
2. آیه 105 سوره انبیاء 
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ »؛ «و ما بعد از ذکر (تورات) در زبور نوشتیم که البته بندگان صالح من، زمین را به ارث خواهند برد.»
امام باقرعلیه السلام فرمودند: «مراد از بندگان صالح، اصحاب حضرت مهدی علیه السلام هستند که در آخر الزمان می آیند.» ⁶
خداوند در جای دیگری از قرآن ویژگیهای بندگان صالح را این گونه بیان می دارد:
«یؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الآْخِرِ وَ یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یسارِعُونَ فِی الْخَیراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحینَ وَ ما یفْعَلُوا مِنْ خَیرٍ فَلَنْ یکْفَرُوهُ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالْمُتَّقینَ »؛ ⁷ «به خداوند و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند و در کارهای نیک از دیگران پیشی می گیرند و در حقیقت آنان از صالحین هستند و هر کار نیکویی که انجام می دهند، هرگز درباره آن ناسپاسی نبینند و خداوند از پرهیزکاران آگاه است.»
بنابراین، بر اساس این آیه شریفه، ویژگی یاران حضرت علیه السلام به شرح زیر است:
1. ایمان به خدا و روز قیامت دارند: «یؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیوْمِ الآْخِرِ »؛
2. امر به معروف و نهی از منکر می کنند: «یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ »؛
3. سبقت گیرنده در نیکیها هستند: «یسارِعُونَ فِی الْخَیراتِ »؛
4. کار ایشان مورد تقدیر خدا قرار می گیرد: «وَ ما یفْعَلُوا مِنْ خَیرٍ فَلَنْ یکْفَرُوهُ »؛
5. با تقوا و پرهیزکارند: «وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالْمُتَّقینَ. »
3. آیه 62 سوره یونس 
شاید بتوان گفت: در میان همه ویژگیهایی که برای یاران امام منتظرعلیه السلام برشمرده شد، یک ویژگی از همه بارزتر و با اهمیت تر است و آن اینکه آنها مصداق کامل «اولیاء الله » هستند که در قرآن کریم بدان اشاره شده است؛ آنجا که می فرماید: «أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ »؛ «آگاه باشید که بر دوستان خدا بیمی نیست و غمگین نمی شوند.»
امام صادق علیه السلام ویژگی پیروان امام زمان علیه السلام را چنین بیان می کنند: «طُوبَی لِشِیعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیبَتِهِ وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ أُولَئِکَ أَوْلِیاءُ اللَّهِ الَّذِینَ لا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ؛ ⁸ خوشا به حال شیعیان قائم ما که در زمان غیبتش منتظر ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار او! آنان اولیای خدا هستند؛ همانها که نه ترس آنها را فرا می گیرد و نه اندوهگین می شوند. »
امام علی علیه السلام نیز در وصف یاوران امام مهدی علیه السلام می فرمایند:.».. یؤلِّفُ اللَّهُ بَینَ قُلُوبِهِمْ لَا یسْتَوْحِشُونَ اِلَی اَحَدٍ وَ لَا یفْرَحُونَ بِاَحَدٍ یدْخُلُ فِیهِمْ...؛ ⁹ خداوند دلهای آنان را به هم نزدیک می کند، از هیچ کس ترسان نمی شوند و از اینکه کسی به آنها بپیوندد، شادمان نمی گردند.»
اینکه انسانی از هیچ چیز ترسی به دل راه ندهد و از هیچ چیز اندوهگین نشود، تنها زمانی امکان پذیر است که جز خدا نبیند و جز به خدا نیندیشد و این، کمال آدمی و بالاترین درجه ای است که یک انسان می تواند بدان دست یابد.
4. آیه 80 سوره هود 
«قالَ لَوْ أَنَّ لی بِکُمْ قُوَّةً أَوْ آوی إِلی رُکْنٍ شَدیدٍ »؛ « [لوط] گفت: ای کاش در برابر شما، قدرت و اقتداری می داشتم یا به تکیه گاه استواری پناه می بردم!»
صالح بن سعید از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرت در تفسیر این آیه فرمودند:
«مراد از قوت، حضرت مهدی علیه السلام و مراد از رکن شدید، سیصد و سیزده نفر از یاران وی می باشند.» ¹⁰
بنابراین، آیه مبارکه نشانگر اقتدار و قوت امام و یارانشان می باشد.
5. آیه 200 سوره آل عمران 
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ »؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید! [در برابر مشکلات و هوسها] استقامت کنید و [در برابر دشمنان نیز] پایدار باشید و [از مرزهای خود] مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید.»
امام باقرعلیه السلام درباره این آیه شریفه فرموده اند: «بر انجام واجبات و عبادات، بردبار باشید و در برابر دشمن، شکیبایی از خود نشان دهید و خود را برای یاری امام منتظر خویش، آماده نبرد سازید! » ¹¹
6. آیه 148 سوره بقره 
«أَینَ ما تَکُونُوا یأْتِ بِکُمُ اللَّهُ جَمیعاً إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَی ءٍ قَدیرٌ »؛ «هر جا باشید، خداوند همه شما را حاضر می کند؛ زیرا او بر هر کاری تواناست. »
ابوخالد از امام باقرعلیه السلام روایت می کند که: «منظور از «أَینَ ما تَکُونُوا... »؛ اصحاب حضرت قائم علیه السلام هستند که تعداد آنها بیشتر از سیصد و ده مرد است. » و فرمود: «و آنها هستند به خدا سوگند «امت معدوده » و آنها در یک ساعت گرد هم می آیند، مانند پاره های ابر پاییز [که کنار هم جمع می شوند] . » ¹²
از دیگر آیاتی که تأویل به یاران حضرت می گردد، عبارت است از:
1. آیه 8 سوره هود؛
2. آیات 4 تا 7 سوره اسراء.

ویژگیهای یاوران حضرت بقیه الله در آیینه روایات 
1. بینش عمیق 
یاران امام مهدی علیه السلام از بینشی عمیق و ژرف نسبت به خداوند، امام، انسان و هستی برخوردارند:
الف. بینش عمیق نسبت به حق تعالی: اساسی ترین ویژگی یاران امام مهدی علیه السلام، معرفت عمیق نسبت به خداوند متعال است. این معرفت آن چنان استوار است که نه شبهات در آن خللی ایجاد می کند و نه تردیدها و شکها در حریمش راه می یابد. امام علی علیه السلام می فرمایند:
«رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ عَرَفُوا اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ وَ هُمْ أَنْصَارُ الْمَهْدِی فی آخِرِ الزَّمَانِ؛ ¹³ مردان با ایمانی که خدا را آن چنان که شایسته است، شناخته اند و آنان یاوران مهدی علیه السلام در آخر الزّمان اند.»
همچنین امام صادق علیه السلام در وصف یاران امام زمان علیه السلام می فرمایند:
«رِجَالٌ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبُرُ الْحَدِیدِ لَا یشُوبُها شَکٌّ فی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ؛ ¹⁴ آنان مردانی اند که گویا دلهایشان پاره های آهن است و هیچ تردیدی در ذات خداوند ندارند و از سنگ سخت ترند.»
این باور، آن قدر استوار است که مرارتها و مصیبتها، در آن خللی ایجاد نمی کند و بلاها و امتحانات، آن را به تلاطم نمی افکند و شبهات و سؤالات در آن رخنه ای ایجاد نمی کند.
یاوران مهدی علیه السلام، از سرچشمه توحید ناب، سیرابند و به حضرت حق - آن چنان که شایسته است - اعتقاد دارند. امام علی علیه السلام در این باره می فرمایند: «فَهُمُ الَّذِینَ وَ حَّدُوا اللَّهَ حَقَّ تَوْحِیدِهِ؛ ¹⁵ آنان به وحدانیت خداوند، آن چنان که حقّ وحدانیت اوست، اعتقاد دارند.»
حرم دلهایشان را بتهای نفس، ثروت و مقام نیالوده و در آن حریم امن، جز خداوند حضور ندارد. نتیجه این بینش عمیق، ایمان و تقواست. این دو را، هم در چهره عبادتها و راز و نیازشان می توان دید و هم در آیینه تلاشی که در طریق عبادت و بندگی حضرت حق دارند.
ب. بینش عمیق نسبت به امام علیه السلام: یاران امام مهدی علیه السلام، امام خود را می شناسند و به او اعتقاد دارند. امام سجادعلیه السلام در این خصوص فرموده اند ک.».. الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ؛ ¹⁶ آنان به امامت امام مهدی علیه السلام اعتقاد راسخ دارند.»
این معرفت، شناخت شناسنامه ای و دانستن نام و نشان ایشان و دانستن اسم پدر و مادر و محل تولد آن حضرت نیست، بلکه معرفت به «حق ولایت » است؛ یعنی فهم این حقیقت که ایشان از من، به من نزدیک تر و سزاورترند. نتیجه این بینش عمیق، محبت و اطاعت است.
ج. بینش عمیق نسبت به انسان و هستی: یاران حضرت در اهداف بلند پایه و حرکت فراگیرشان، آرمانهای کم ارزش و اهداف کم مایه را دنبال نمی کنند. با تأمل در خویشتن و استعدادهای شگفت انگیزشان، عظمت قدر خود را می یابند و مسیر بودن دنیا و سالک بودن خویش را می فهمند. آنان با این نگاه، به معبودی پیوند می خورند که از تمام کاستیها و زشتیها مبرا می باشد و می تواند آنان را سرشار از کمال، و ظرفیتهایشان را تکمیل کند.
عمق و ژرفای این نگاه، آنان را از سیل امتحانات، سرافرازانه بیرون می برد: «اِنَّ اَصْحَابَ طَالُوتَ اِبْتَلُوا بِالنَّهْرِ الَّذِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی (مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ) وَ اِنَّ اَصْحَابَ الْقَائِمِ یبْتَلُونَ بِمِثْلِ ذَلِکَ؛ ¹⁷ سپاهیان طالوت، با نهر آبی آزمایش شدند؛ همان که خداوند درباره اش می فرماید: « [خداوند] شما را با نهر آبی می آزماید. » و یاران امام مهدی علیه السلام نیز به مثل آن آزمایش می شوند. »
همچنین آنان را مشتاق شهادت و لقای الهی می کند؛ از امام صادق علیه السلام روایت شده است که:.».. وَ یتَمَنَّوْنَ أَنْ یقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ؛ ¹⁸ ... و آرزو می کنند که در راه خدا به شهادت برسند.»
2. عبادت و بندگی 
یاران امام مهدی علیه السلام از پیشوای خود الگو گرفته و روزها و شبها را با نام و یاد حضرت حق سپری می کنند. معرفت و ایمان در قلبهایشان ریشه دوانده و ایشان را به خضوع در برابر حق تعالی و تلاش در مسیر بندگی او سوق می دهد.
در اینجا به بیان روایاتی که درباره عبادت و بندگی یاوران حضرت است، می پردازیم:
الف. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مورد آنان می فرمایند: «مُجِدُّونَ فِی طَاعَتِهِ؛ ¹⁹ آنان در طریق عبودیت خدا، اهل جدیت و تلاش اند.»
ب. امام صادق علیه السلام، عبادت و راز و نیاز یاوران امام مهدی علیه السلام را این گونه ترسیم می کنند: «لَهُمْ فِی اللَّیلِ اَصْوَاتٌ کَاَصْوَاتِ الثَّوَاکِلِ حَزَناً مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ؛ ²⁰ در دل شب، از خشیت خداوند ناله هایی دارند، مانند ناله مادران پسر مرده.»
ج. در روایتی دیگر آمده است: «رِجَالٌ لَا ینَامُونَ اللَّیلَ لَهُمْ دَوِی فِی صَلَاتِهِمْ کَدَوِی النَّحْلِ یبِیتُونَ قِیاماً عَلَی أَطْرَافِهِمْ وَ یصْبِحُونَ عَلَی خُیولِهِمْ؛ ²¹ مردان شب زنده داری که زمزمه نمازشان، مانند نغمه زنبوران کندو به گوش می رسد. شبها را با شب زنده داری سپری می کنند و بر فراز اسبهایشان، شب را به صبح می رسانند.»
د. امام صادق علیه السلام همچنین در مورد آنان می فرمایند: «قُوَّامٌ بِاللَّیلِ صُوَّامٌ بِالنَّهَارِ؛ ²² شبها را با عبادت به صبح می رسانند و روزها را با روزه به پایان می برند.»
3. محبت 
دلهای یاران امام مهدی علیه السلام، سرشار از محبت ایشان است. این علاقه مندی تا بدان حد است که حتی زین اسب آن حضرت را مایه برکت می دانند و به آن تبرک می جویند. امام صادق علیه السلام می فرمایند: «یتَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الْإِمَامِ علیه السلام یطْلُبُونَ بِذَلِکَ الْبَرَکَةَ؛ ²³ به عنوان تبرّک بر زین اسب امام دست می کشند.»
به جهت همین عشق آتشین، آنان در آوردگاه رزم، ایشان را مانند نگینی در بر می گیرند و جانشان را سپر بلای او می کنند. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: «یحُفُّونَ بِهِ وَ یقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ؛ ²⁴ در جنگها گرد امام می چرخند و با جان خود، از ایشان محافظت می کنند.»
چه بسیار است فاصله میان ما و یاران او! چرا که ما از جان و حتی وقت خود، برای ایشان سهمی قرار نداده ایم و چه اهداف و آرمانهایی از ایشان که به جهت سستی ما، بر زمین مانده و چه دعوتهایی از ایشان که بی پاسخ مانده گذاشته شده است!
4. اطاعت 
مقدم داشتن خواست حضرت بر خواست خود، از دیگر شاخصه های یاوران امام مهدی علیه السلام است. امام صادق علیه السلام در این خصوص فرموده اند: «هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیدِهَا؛ ²⁵ اطاعت آنان از امام، از فرمانبرداری کنیز در برابر مولایش بیشتر است. »
آنان نیک می دانند که حق با امام است و امام با حق. آنان به بهانه نواندیشی از امام خود سبقت نمی گیرند و گر چه پشت سر ایشان در حرکت اند، ولی پای از دامها بر می گیرند تا از ایشان فاصله نگیرند. آنان نه تنها مطیع اند، بلکه بر خلاف بسیاری که بهانه فقدان زمینه، امکانات، سختی راه و... را دارند، از خدمت به ایشان و اهدافشان شانه خالی نمی کنند. در اطاعت، اهل جدیت و تلاش اند و برای بر زمین نماندن آرمانهای آن حضرت، خود را به آب و آتش می زنند و از هیچ کوششی فرو گذاری نمی کنند که «مُجِدُّونَ فِی طَاعَتِهِ. » ²⁶
5. شجاعت 
اگر «جهاد و مبارزه » جهانی و فراگیر است، پس یاران ایشان هم باید شجاعت و جسارتی در خور و عزمهایی پولادین داشته باشند؛ چرا که بدون آن، قدمها یارای حرکت نخواهد داشت. اهل بیت علیهم السلام آنان را این گونه توصیف می کنند:
الف. امام علی علیه السلام در وصف شجاعت آنها می فرمایند: «کُلُّهُمْ لُیوثٌ قَدْخَرَجُوا مِنْ غاباتِهِمْ لَوْ أَنَّهُمْ هَمُّوا بِأِزالَةِ الْجِبالِ لَأَزلُوها عَنْ مَواضِعِها؛ ²⁷ همه شیرانی اند که از بیشه های خود خارج شده اند و اگر اراده کنند، کوهها را از جا بر می کَنند.»
ب. امام سجادعلیه السلام می فرمایند: «جَعَلَ قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الْحَدِیدِ؛ ²⁸ [خداوند] دلهایشان را چون پاره ای آهن کرده است. »
ج. امام سجادعلیه السلام در روایتی دیگر می فرمایند: «فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یعْطَی قُوَّة أَرْبَعِینَ رَجُلًا؛ ²⁹ به هر کدامشان نیروی چهل مرد داده شده است. » و «لَوْ مَرُّوا بِجِبَالِ الْحَدِیدِ لَقَطَعُوهَا؛ ³⁰ اگر بر کوههای آهن گذر کنند، آنها را قطعه قطعه می کنند. »
6. بردباری 
آنان در راه تحقق آرمانهای جهانی امام مهدی علیه السلام مشکلات و مصائب فراوانی را به جان می خرند و از سر اخلاص و تواضع، عمل خود را هیچ می پندارند و به جهت هجوم سختیها و تحمل مشقتها، بر خداوند منت نمی گذارند. امام علی علیه السلام می فرمایند: «قَوْمٌ... لَمْ یمُنُّوا عَلَی اللَّهِ بِالصَّبْرِ، وَ لَمْ یسْتَعْظِمُوا بَذْلَ أَنْفُسِهِمْ فِی الْحَقِّ؛ ³¹ [یاران مهدی علیه السلام] کسانی اند که به جهت بردباری شان بر خداوند منت نمی گذارند و از اینکه جان خویش را در راه حق گذاشته اند، احساس بزرگی نمی کنند. »
7. یک دلی 
یاوران امام مهدی علیه السلام، یک رنگ و یک دل اند. امام علی علیه السلام در مورد آنان می فرمایند: «قُلُوبُهُمْ مُجْتَمِعَةٌ؛ ³² [یاران مهدی علیه السلام] دلهایی متحد دارند.» و این نیست مگر به این سبب که هواها و خودخواهیها از جانشان رخت بربسته و به جای آن، خداخواهی و خداپرستی نشسته است.
با این اتحاد و یک رنگی است که می توان به اهداف جهانی دست یافت و آرمانهای الهی را تحقق بخشید. سپاهی که از اختلاف و چند دلی رنج می برد، چگونه می تواند سرافرازانه بام دنیا را فتح کند! ما در دعای افتتاح، خود را راغب و مشتاق دولتی می خوانیم که نفاق و دورویی در آن، خوار و ذلیل است.»اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیکَ فی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ... تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ.»
8. علم و بصیرت 
امام علی علیه السلام در سخنان زیبایی، مراتب فضل و کمال علمی یاران موعود آخر الزمان را چنین توصیف می کنند: «ثُمَّ لَیشْحَذَنَّ فِیهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَینِ النَّصْلَ تُجْلَی بِالتَّنْزِیلِ أَبْصَارُهُمْ وَ یرْمَی بِالتَّفْسِیرِ فِی مَسَامِعِهِمْ وَ یغْبَقُونَ کَأْسَ الْحِکْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ؛ ³³پس، گروهی در آن فتنه ها صیقلی می شوند، مانند صیقل دادن شمشیر توسط آهنگر. دیده های آنها به نور قرآن جلا داده شده و تفسیر در گوشهایشان جا گرفته است. در شب، جام حکمت را به آنها می نوشانند، بعد از اینکه در بامداد هم نوشیده باشند.»
آری، یاران امام علیه السلام، همچنان که در بالاترین درجه تقوا و پرهیزگاری قرار دارند، از نظر کمال علمی نیز در بالاترین درجه قرار گرفته و از جام حکمت الهی و معرفت دینی، چنان که باید، سیراب گشته اند.