مکرهاى شیطان

---

حجت الاسلام انصاریان 

بدان که کیدهاى شیطان با آدمى در باب طاعت از هفت وجه است:

اول او را از طاعت نهى کند به هر طریق که تواند کرد، اگر خداى نگاه دارد و الهام دهد و شیطان را رد کند، بدان که گوید من محتاجم به طاعت که لابد زاد آخرت از این دنیاى فانى برمى‏باید داشت، چون بدانست دیگر باره به تسویف‏ «1» بفریبد گوید، لحظه دیگر بکن این طاعت، یا فردا بکن یا وقتى دیگر.

اگر عصمت خداى تعالى در رسد و گوید: اگر عمل امروز به فردا اندازم از آن فردا کى کنم؟ چون هر روزى را طاعتى و عملى جداگانه هست چون از این کید ناامید شود گوید اکنون تعجیل کن زود زود تا فارغ شوى.

اگر خداى‏تعالى الهام دهد و گوید: عمل اندک تمام به از عمل بسیار ناتمام پس دیگر بار بر آن دارد که عمل تمام کند براى ریا مردمان را و مرایات ایشان را، پس خداى تعالى الهام دهد، دیدن خلق چه فایده دارد، دیدن خدا مرا کفایت است، پس دیگر باره در عجب اندازد بنده را، گوید: تو عظیم بزرگ کسى و بیدار بنده‏اى، پس اگر خداى‏تعالى عصمت و توفیق دهد گوید: اگر چنین است المنة للّه والحمدللّه و این توفیقى است که خداى تعالى مرا بدان مخصوص کرده عمل مرا به فضل خود قیمتى نهاده است و اگر نه فضل او بودى قیمت عمل من در جنب نعمت او که بر من است و در جنب معصیت من او را هیچ نبودى، پس از دیگر در آید و این در ششم است و حیلت عظیم که الا مرد سخت بیدار که بدان مطلع گردد و آن، آن است که بنده را گوید تو در سر جهد میکن و مجاهده فرو مگذار که خداى بر خلق‏ ظاهر کند و عمل هر کسى چنانچه باشد پیدا کند و شیطان بدین طریق نوعى از ریا در عمل بنده بازدید کند، اگر خداى تعالى معصوم دارد این بنده را و شیطان را رد کند و گوید: اى ملعون! این ساعت از وجه اخلاص عمل به من مى‏آیى تا عمل مرا به فساد آرى و من بنده‏ام و او خداوند است، اگر خواهد عمل مرا ظاهر کند و اگر خواهد پوشیده دارد، اگر خواهد مرا بزرگ کند و اگر خواهد حقیر دارد و من از مردم چه باک دارم چون به دست ایشان کارى نیست پس دیگر باره از در هفتم درآید گوید:

تورا بدین عمل هیچ حاجت نیست براى آن‏که اگر تو را سعید آفریده است ترک عمل تو را زیانى ندارد و اگر شقى آفریده است کردن عمل فائده‏اى ندهد، اگر خداى‏تعالى بنده را نگهدارد، شیطان را گوید من بنده‏ام و بر بنده آن است که فرمان بجاى آورد و خداى‏تعالى خداوندى بداند.

یَفْعَلُ اللّهُ ما یَشاءُ وَیَحْکُمُ ما یُریدُ .

الا آن است که به همه حال مرا عمل، سود دارد که اگر سعید باشم محتاج زیادتى ثواب باشم و اگر شقى باشم نعوذ باللّه، هم تا خود را ملامت نکنم، با آن‏که خداى تعالى هرگز به اطاعت عقوبت نکند و طاعت، مرا به هیچ حال زیان ندارد که اگر من در آتش روم و مطیع باشم دوست‏تر از آن دارم که در بهشت روم و عاصى باشم فکیف که وعده او صدق است و قول او حق است و طاعت را به ثواب وعده است، هر که خداى را به ایمان و طاعت ببیند در آتش نرود و در بهشت رود نه بدان سبب که او به عمل استحقاق بهشت گرفت بلکه به وعده صدق حق و طاعت خود علامات و امارات سعادات است.

نیک بدان اى برادر! و بیدار شو وفقک اللّه تعالى بفضله و منه وحق تعالى از وعده صدق خویش از زبان سعدا چنین خبر مى‏دهد که:

«الحمد اللّه الذى صدقنا وعده»، پس بیدار شو اى برادر! که کار چنین است که دیدى و شنیدى و دیگر کارها بدین قیاس کن و استعانت به خداى‏تعالى کن و استعاذت هم که کار بدست اوست‏ .