عوامل بازدارنده در طلاق(تربیتی)

---

اختلاف،سرزنش، ناسازگاری و... زن و شوهر بر رفتار کودکان و شکل گیری شخصیت آن ها آثار زیانبار به جای خواهد گذاشت و این آثار هنگام طلاق به اوج می رسد. با توجه به آنکه همین فرزندان آینده جامعه را رقم خواهند زد، کمترین تقصیری در رشد و تربیت آنها گناهی نابخشودنی خواهد بود.

اگر به هر دلیلی دامنه اختلافات بین زن و شوهر بالا گرفت، خداوند تعالی برای پیشگیری از فروریزی بنای محبوب خانواده راه کارهایی را ارائه نموده است که به برخی از آن ها اشاره می شود:
1- دادگاه خانوادگی 
آنجا که بیم انحلال و از هم پاشیدگی کانون خانوادگی در میان باشد، اسلام تشکیل دادگاه خانوادگی را لازم دانسته است. به این ترتیب که یک نفر داور به نمایندگی از طرف مرد و یک نفر به نمایندگی از طرف زن برای رسیدگی به مشکلات و اصلاح بین آن دو معین شوند. داوران منتهای کوشش خود را درباره اصلاح آن ها به عمل آورند و اختلافات آن ها را حل کنند و اگر چاره ای جز جدایی نبود، آن ها را به بهترین نحو ممکن از یکدیگر جدا کنند.
جای بسی تاسف است که امروزه اغلب جوان ها با فاصله گرفتن از بزرگترها، خود را از تجربه های مفید آنان محروم ساخته و گاهی گره ای را که به سادگی می توان با کمک آن ها باز کرد، محکمتر کرده و گشودن آن را مشکل تر می کنند.
خداوند متعال می فرماید: «وان خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکما من اهله وحکما من اهلها ان یریدا اصلاحا یوفق الله بینهما ان الله کان علیما خبیرا» ¹⁾ ؛ «و اگر از جدایی میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داوری از خانواده شوهر، و داوری از خانواده زن برگزینید [تا به کار و اختلاف آن دو رسیدگی کنند.] اگر این دو داور بنای اصلاح داشته باشند، خداوند میان آن دو وفاق ایجاد کند، زیرا خداوند [از نیات همه] آگاه و باخبر است.»
این آیه به زیبایی تمام، یک دادگاه خانوادگی را با ابتکار و امتیازات زیر مطرح می کند:
1  )داور، از میان فامیل زن و شوهرند، تا سوز و تعهد و خیر خواهی بیشتری داشته باشند.
2 )این دادگاه نیاز به بودجه ندارد.
3 )رسیدگی به اختلاف در این دادگاه، سریع و بدون تراکم پرونده و مشکلات کار اداری است.
4 )اسرار این دادگاه به بیگانگان نمی رسد و مسائل اختلافی در میان خودشان می ماند.
5)چون داوران از خود فامیلند، مورد اعتماد طرفین می باشند ²⁾ .
بنابراین آیه، جامعه - و مخصوصا خویشاوندان - در برابر اختلافات خانوادگی مسؤولند و می بایست قبل از هر اتفاق نگران کننده ای تلاش خود را برای پیشگیری از آن به کار گیرند.
2 - توجه به آینده فرزندان 
بدون تردید پدر و مادر در یک خانواده پناهگاه فرزندان هستند، آنان در سایه الطاف الهی با فراهم آوردن امکانات رفاهی و حمایت های جسمانی و روانی، در رشد، شکوفایی و بالندگی فرزندان نقش اساسی را ایفا می کنند.
اختلاف، نزاع، سرزنش، ناسازگاری و... زن و شوهر بر رفتار کودکان و شکل گیری شخصیت آن ها آثار زیانبار و نامطلوبی به جای خواهد گذاشت و این آثار هنگام طلاق به اوج خود می رسد. با توجه به آنکه همین فرزندان آینده جامعه را رقم خواهند زد، کمترین تقصیر و قصوری در رشد و تربیت آن ها گناهی نابخشودنی خواهد بود.
توجه به عواقب سوء اختلافات و جدایی زن و شوهر و تفکر درباره آثار زیان بار آن، موجب کاهش اختلافات و ایجاد تفاهم و درک بیشتر یکدیگر خواهد بود.
3 - توصیه به ترک طلاق 
اسلام مجریان صیغه طلاق و شهود و دیگران را توصیه کرده که با کوشش های خود مرد و زن را از طلاق منصرف کنند، همچنین طلاق را جز با حضور دو شاهد عادل ³⁾ صحیح نمی داند. این دو نفر به خاطر داشتن عدالت و تقوی، نهایت کوشش خود را برای ایجاد صلح و صفا میان زن و مرد به کار می برند.
بدیهی است این همه مانع تراشی در راه طلاق به منظور این است که در این مدت ناراحتی ها و عصبانیت هایی که موجب تصمیم طلاق شده است از میان برود و زن و مرد به زندگی عادی خود بازگردند.

4- قرار دادن عده 
در مواردی که طلاق از طرف مرد و به صورت رجعی باشد، مرد می تواند در مدت «عده» رجوع کند. بسیاری از بی خبران، این حکم اسلامی را به هنگام طلاق رعایت نمی کنند، و به محض جاری شدن صیغه طلاق، هم مرد به خود اجازه می دهد که زن را بیرون کند و هم زن خود را آزاد می پندارد که از خانه شوهر خارج شود. ولی این حکم اسلامی علاوه بر حفظ احترام زن، غالبا زمینه رابرای بازگشت شوهر از طلاق و تحکیم پیوند زناشویی فراهم می سازد.
چه اینکه با گذشت زمان، طوفان خشم و غضب، که غالبا موجب تصمیم های ناگهانی در امر طلاق و جدایی می شود، فرو می نشیند و حضور دائمی زن در خانه در کنار مرد در مدت عده و یاد آوری شومی طلاق - که متاسفانه اغلب کسانی که دست به طلاق می زنند به آن توجهی ندارند - مخصوصا در آن جا که پای فرزندانی در کار است، و اظهار محبت هر یک نسبت به دیگری، زمینه ساز رجوع می گردد و ابرهای تیره و تار دشمنی و کدورت از آسمان زندگی کنار رفته، مجددا خورشید محبت و عاطفه گرما بخش خانه خواهد شد.
جالب اینکه در حدیثی از امام باقرعلیه السلام می خوانیم: «المطلقة تکتحل وتختضب، وتطیب؛ زن مطلقه [در دوران عده اش می تواند آرایش کند؛] سرمه در چشم نماید، و موهای خود را رنگین، و خود را معطر کند.»

پی نوشت:

1) نساء/35.
2) محسن قرائتی، تفسیر نور، ج 2، ص 327.
3) ترجمه تحریر الوسیله، امام خمینی رحمه الله، ج 3، ص 589، مساله 9.