مودت و رحمت از جهاتى باهم فرق دارند:
1. مودت انگیزه ارتباط در آغاز کار است اما در پایان که یکى از دو همسر ممکن است ضعیف و ناتوان گردد و قادر بر خدمتى نباشد, ((رحمت)) جاى آن را مى گیرد.
2. مودت در مورد بزرگترهاست که مى توانند نسبت به هم خدمت کنند اما کودکان و فرزندان کوچک در سایه ((رحمت)) پرورش مى یابند.
3. مودت غالبا جنبه متقابل دارد اما ((رحمت)) یک جانبه و ایثارگرانه است زیرا براى بقإ یک جامعه گاه خدمات متقابل لازم است که سرچشمه آن ((مودت)) است و گاه خدمات بلاعوض; که نیاز به ایثار و ((رحمت)) دارد(9).
اخلاق همسرداری
قرآن کریم سه رابطه را مطرح میفرماید:
1- رابطه پیامبر گرامی اسلام با مردم که با واژه رحمت یاد میکند :
وَما اَرْسَلْناکَ اِلّا رَحْمَةً لِلعالَمینَ.
(ای پیامبر). ما تو را فرستادیم تا رحمتى بر اهل عالم باشی (قرآن کریم، سوره انبیاء، آیه 107 )
پیامبرگرامی اسلام(ص) به گواهی قرآن، رحمتی برای تمام عالمیان است. آن حضرت، رسولی آن چنان مهربان و رئوف است، که حتی در مقام فرماندهی و جهاد، با هدف دفاع از مظلومان و ستمدیدگان، مؤمنان را از هرگونه زیاده روی باز می دارد.
خداوند متعال در قرآن کریم، از وجود مقدس پیامبراسلام(ص) با عنوان «رحمةللعالمین» نام برده است. از جمله، در آیه 107سوره مبارکه انبیاء، می فرماید:
«وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِین؛
ما تو را جز براى رحمت جهانیان نفرستادیم.» توجه کنید که «عالمین» عالمین جمع عالم است و عالم شامل تمام موجودات هستی می شود. هرآنچه در دنیا و آخرت هست؛ زمین و آسمان، جن، انسان و فرشتگان، همه در ظرف این عالم می گنجند و با توجه به اینکه در ابتدای این کلمه، «ال» قرار گرفته است، مفهوم گسترده ای را در بر می گیرد. بنابراین وجود نازنین و مقدس پیامبراکرم(ص)، در حقیقت رحمتی برای همه جهانیان است.
===============================================
2- رابطه مردم با پیامبر اسلام که با واژه مودت یاد میکند:
«قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»(شورى/23)
در وجوب مودت اهل بیت پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) نمى‌توان تردید کرد.
در آیه مودت «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»(شورى/23)
دوستى خویشاوندان پیامبر(ص) به عنوان مزد رسالت آن حضرت به شمار آمده است. مقصود از قُربى (خویشاوندان) در این آیه همان کسانى‌اند که آیه تطهیر در مورد آنان نازل شده است.
ابن حجر مکى پس از نقل روایات مربوط به وجوب مودت و محبّت اهل بیت گفته است: «از احادیث پیشین وجوب محبّت اهل بیت و حرمت شدید بغض نسبت به آنان معلوم شد. بیهقى و دیگران بر وجوب محبت آنان تصریح کرده‌اند و شافعى در ابیاتى که از او نقل شده به آن تصریح کرده است، چنان که گفته است
«یا أهلَ بیتِ رسولِ اللّهِ حُبُّکُم ..... فَرضٌ مِنَ اللّهِ فِی القرآنِ أنزَلَهُ»
فخرالدین رازى بر وجوب محبت اهل بیت این گونه استدلال کرده است: «شکى نیست که پیامبر(ص) على، فاطمه، حسن و حسن (ع) را دوست مى‌داشت، بر این اساس، این عمل بر همه امت واجب است زیرا خداوند فرموده است: و از او پیروى کنید تا هدایت شوید.
از مجموع آیات مربوط به مزد رسالت پیامبر(ص) به دست مى‌آید که وى هیچ گونه مزد مادى و غیر مادى که به خود او بازگردد از مسلمانان نخواسته است، و مودّت اهل بیت خود را به عنوان مزد رسالت خویش مطرح کرده است
==================================================
3- رابطه زن و شوهر که هم رحمت دارد هم مودت :
(وَمِنْ آَیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآَیَاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ) [الروم: 21]
(و جعل بینکم موده و رحمه ) –
کلمه (مودت ) تقریبا به معناى محبتى است که اثرش در مقام عمل ظاهر باشد،
و (رحمت )، به معناى نوعى تاثیر نفسانى است،
روشن ترین جلوه گاه ها و موارد خودنمایى مودت و رحمت، جامعه کوچک خانواده است، چون زن و شوهر در محبت و مودت ملازم یکدیگرند،
برخی گویند رحمت محبت همسر را در قلب پروراندن است ولی مودت این محبت را بروز دادن است چه زبانی که اظهار محبت کنی و چه در رفتار و کردار که کمک کار او بوده و در عمل نیز ثابت کنی.
=================================================
پى نوشت:
1. عروه الوثقى مراجعه شود.
2. سوره روم, آیه 21.
3. وسائل الشیعه, ج20, ص 15, ح 6 ابواب مقدمات النکاح, (30 جلدى).
4. سفینه البحار, ج2, ص 183, ماده ((عزب)).
5. تفسیر نمونه, ذیل آیه.
6. طبرسى, مجمع البیان, ذیل آیه.
7. المیزان, ج16, ص 166, ذیل آیه.
8. تفسیر نورالثقلین, ج4, ذیل آیه.
9. تفسیر نمونه, ج16, ص 3-392.
درباره وبلاگ
